سنگ تراورتن

شکل ظاهری و رنگ تراورتن

سنگ‌های تراورتن همگی از رسوب پیوسته آهکی در بسترهای آب گرم همراه با جریان دائمی گازها شکل می‌گیرند. همین فرایند شکل‌گیری رسوبی باعث شده تا ساختاری لایه‌ به ‌لایه اما کاملاً متراکم داشته باشند. در عین ‌حال این فضای لایه ‌به ‌لایه رسوب آهکی باعث ایجاد رگه‌های رنگی متفاوت با طیف‌های گسترده رنگی شده‌ است. در نهایت نیز فاکتور تأثیرگذار جریان پیوسته گازهای زیرزمینی است که بافت سنگ‌های تراورتن را متخلخل و حجم شکل‌گیری آنها را نسبتاً سبک کرده‌ است.

شکل ظاهری و رنگ تراورتن بسیار متنوع و نواری شکل است. تنوع رنگی این سنگ‌ها از ماهیت رسوبی آنها شکل گرفته که در طول قرن‌ها لایه‌به‌لایه رگه‌های مختلف را روی ‌هم فشرده کرده‌ است. در عین ‌حال این رگه‌های رنگی سنگ تراورتن از ترکیب‌های شیمیایی متفاوتی هستند و کانی‌های مختلفی از جمله رسوب‌های رنگی فلزی در این ساختارهای زیبای سنگی نقش بازی می‌کنند.

با این ‌وجود رگه‌های رنگی زیاد از کیفیت و کارایی سنگ تراورتن می‌کاهد. ساختار رسوبی شده لایه‌به‌لایه این سنگ‌ها در مقابل فشار و یا ضربات ناگهانی حساس است و هر اندازه این ناخالصی‌های زیبای رنگی بیشتر باشد، از مقاومت و استحکام سنگ های تراورتن کاسته می‌شود.

مقدار مقاومت و استحکام سنگ تراورتن

سنگ‌های تراورتن بدون تأثیر وزن سنگین لایه‌های زمین و تنها در بستر رودخانه‌ها و چشمه‌ها آن‌هم به شکل رسوبی شکل ‌گرفته‌اند. این ماهیت رسوبی با ساختار لایه‌به‌لایه به ‌همراه حجم متخلخل شده باعث شده ‌است تا در کل به نسبت دیگر سنگ‌ها مانند سنگ‌های گرانیتی و یا مرمریت مقاومت فیزیکی بالایی نداشته باشند. در عین ‌حال ذرات رسوبی این سنگ‌ها آنها را در مقابل بارهای سایشی ضعیف کرده ‌است.

اگر چه مقاومت فیزیکی و یا سایشی سنگ‌های تراورتن چندان زیاد نیست، اما همین ویژگی قابلیت برجسته کاربرد سنگ تراورتن است. مقاومت سایشی کم باعث شده تا سنگ‌هایی شکل ‌پذیر باشند و به ‌راحتی بتوانیم آنها را در اسلب‌های بزرگ با سطوح صیقلی و زیبا فراوری کنیم. مقاومت فشاری سنگ‌های تراورتن نیز خوب است. مقاومت فشاری این سنگ‌ها از گونه‌های مرمری بیشتر و از گونه‌های جان سخت گرانیتی کمتر است.

با تمام این تفاصیل مهمترین ویژگی ساختاری سنگ‌های تراورتن وجود ساختار متخلخل آنها است که در کنار سبک بودن تأثیر چندانی در کاهش مقاومت فشاری و استحکام سنگ نگذاشته است. این سنگ‌ها از استحکام کافی برای پوشش یکسره از نمای فضاهای ساختمانی برخوردار هستند.

تاریخچه استفاده از سنگ های تراورتن

تراورتن یک نام باستانی است و این سنگ ریشه‌هایی تاریخی در امپراتوری روم باستان دارد. کلمه تراورتن از نام شهر باستانی Tibur در امپراطوری روم گرفته شده ‌است. آنچه مسلم است، سنگ‌های تراورتن به مقدار قابل‌ توجه توسط رومی‌ها در دوران باستان استفاده‌ شده است. ساختار تمام سنگی بنای کلوسیوم که تماماً از سنگ تراورتن شکل‌ گرفته، گویای این حقیقت است. البته این سنگ در نزد دیگر مردمان باستانی نیز محبوب بود؛ اما این رومی‌ها بودند که از پرداخت زیبای آن برای خلق بناهای باشکوه استفاده می‌کردند.

آنچه سنگ تراورتن را در عهد باستان محبوب کرده، روش استخراج ساده، خاصیت اسلب شدن ساده و البته وزن سبک و قدرت چسبندگی خوب با ملات است. در آن دوران تجهیزات مدرن اکتشاف و استخراج سنگ وجود نداشت و هر نوع سنگ که به ‌راحتی از بسترهای سطحی زمین استخراج می‌شد، مورد توجه قرار می‌گرفت. از طرفی سنگ‌های تراورتن به ‌راحتی با ابزارهای ساده قابلیت اسلب شدن و صیقل خوردن داشتند و به ‌علت سبکی، حمل‌ونقل آنها ساده بود.

ویژگی‌ها و مزایای سنگ تراورتن

مزایای سنگ تراورتن قابل ‌توجه است و می‌تواند به‌ راحتی با بهترین سنگ‌ها رقابت کرده و در بسیاری از جهات جایگاه برجسته‌ای داشته باشد. ساختار شکل‌گیری این سنگ‌ها منحصر به ‌فرد است که استفاده از آنها را کاملاً جذاب و مقرون ‌به ‌صرفه خواهد کرد. ماهیت رسوبی با ساختار متخلخل و نسبتاً سبک ‌وزن اما مقاومت فشاری خوب و قابلیت‌های کافی برای صیقل زنی تا رنگ‌های متنوع و البته رگه‌های زیبا همگی از جمله ویژگی‌هایی هستند که انواع سنگ تراورتن را به معروف ترین و کاربردی‌ترین سنگ‌ها در نماسازی ساختمان تبدیل کرده‌اند. مزایای سنگ تراورتن به ‌قرار زیر است:

• قابلیت چسبندگی خوب با ملات:

چسبندگی با ملات ویژگی کاربردی سنگ‌های تراورتن است. ساختار متخلخل این سنگ‌ها که به ‌علت جریان گازهای زیرزمینی آب گرم در لایه رسوبی آهکی ایجاد می‌شود، حالا به ویژگی کاملاً کاربردی آنها تبدیل شده ‌است. وجود حفره‌های کوچک در سطح سنگ‌های تراورتن باعث افزایش سطح تماس ملات سیمانی شده که در هر چه اتصال محکم‌تر با قدرت چسبندگی بالاتر ملات بر روی دیوار ساختمان‌ها برای نماسازی تأثیرگذار است. این خاصیت چسبندگی عالی با ملات باعث افزایش طول عمر مفید نماهای سنگی شده و حتی قابلیت کاربردی برای ایجاد نماهای بزرگ و یا طرح‌های پیچیده سنگی را فراهم می‌کند.

• وزن سبک:

سنگ‌های تراورتن در مقایسه با بسیاری از سنگ‌ها مانند سنگ‌های گرانیتی و یا سنگ‌های مرمریت وزن سبک‌تری دارند. ساختار رسوبی این سنگ‌ها که بدون تأثیر فشار لایه‌های سنگین و تنها در اثر جریان آب‌ها ایجاد شده‌اند، ساختار آنها را سبک کرده ‌است. از طرفی وجود حفره‌های توخالی و شکل‌گیری ساختار متخلخل در هر چه سبک‌تر شدن حجم نهایی این سنگ‌ها تأثیرگذار است. این در حالی است که با وجود سبک بودن از مقاومت فشاری نسبتاً خوبی برخوردار هستند. وزن سبک سنگ تراورتن تأثیر کمتری در افزایش وزن مرده ساختمان دارد. در عین ‌حال خود سنگ زیر بار وزن سنگین خود قرار نمی‌گیرد.

• صیقل پذیری خوب:

اگر چه ماهیت رسوبی سنگ‌های تراورتن باعث شده تا در مقابل بارهای سایشی ضعیف باشند؛ اما همین ویژگی تأثیر مثبت در صیقل پذیری آنها گذاشته است. صیقل پذیری عالی از ویژگی‌های کلیدی در کاربرد سنگ تراورتن است. این سنگ‌ها به ‌راحتی برش خورده و قابلیت اسلب شدن در پهنه‌های بزرگ را دارند. در عین ‌حال سطح ظاهری آنها به ‌سادگی صیقل پذیر است و می‌توان با ساب زنی مختصر اما حرفه‌ای نمای بسیار زیبایی از آنها را ایجاد کرد. ظاهری که می‌تواند از بهترین‌ها برای خلق ساختمان‌های نما رومی با ظاهری باشکوه باشد.

• عایق حرارتی و صوتی:

ساختار متخلخل سنگ‌های تراورتن را به یاد دارید؛ همین ساختار متخلخل علاوه ‌بر سبک کردن و یا افزایش قدرت چسبندگی ملات در قابلیت عایق شدن سنگ تراورتن نیز تأثیرگذار است. حفره‌های توخالی که در تمام فضای داخلی این سنگ‌ها حضور دارند، می‌توانند نوعی گپ هوایی را در جداره‌های بیرونی ساختمان‌های نما سنگی ایجاد کنند. این گپ هوایی به‌ خوبی قادر است تا نقش عایق صوتی و یا عایق حرارتی داشته باشد. همچنین حتی می‌تواند به ‌عنوان یک مانع در گسترش آتش‌سوزی فضاهای ساختمانی قرار بگیرد. به ‌هر حال همواره ساختمان‌ها با پوشش سنگ‌های تراورتن فضایی ساکت‌تر و محیطی دل‌نشین تر دارند.

• مقاومت فیزیکی در مقابل ضربه و بارهای دائمی:

سنگ‌های تراورتن اگر چه ساختار متخلخل با ماهیت رسوبی دارند؛ اما مقدار مقاومت فشاری آنها مناسب است و می‌توانند در مقابل هر نوع بار ضربه‌ای مقاومت کنند. این سنگ‌ها ساختار نسبتاً پایداری دارند و در اسلب‌های نازک از استحکام فیزیکی کافی برای تحمل بارهای ضربه‌ای برخوردار هستند.

• رنگ‌های زیبا:

زیبایی از مهمترین ویژگی‌های فیزیکی سنگ‌های تراورتن است. این سنگ‌های رسوبی دارای رگه‌های موج‌دار رنگی هستند که تنوع جذابی دارند. انواع سنگ تراورتن را می‌توانید در رنگ‌های قرمز، لیمویی، زرد، قهوه‌ای، خاکستری و حتی سیاه و سفید جستجو کنید. برخی از اقلام این سنگ‌ها ظاهری یکدست با رنگی برجسته دارند. اما در بسیاری از آنها رگه‌های نامنظم و یا موج‌دار از رسوب ناخالصی در فضای آهکین ایجاد شده ‌است. همین رگه‌های موج‌دار با رنگ‌بندی‌های متنوع از زیبایی‌های چشمگیر انواع سنگ تراورتن است. طیف رنگی این سنگ‌ها بسیار گسترده است که از هر نوع رنگ روشن تا تیره با ترکیبی از رنگ‌های گرم و شاد را شامل می‌شود.

محدودیت‌ها و یا معایب سنگ تراورتن

در بحثی جامع از مزایای سنگ تراورتن گفتیم و آنها را تا جایگاه سنگ‌های برجسته و کاملاً کاربردی بالا کشیده‌ایم؛ اما لازم است تا از برخی محدودیت‌ها و یا معایب سنگ تراورتن نیز آگاه باشید. این معایب با توجه به ماهیت سنگ در مقایسه با دیگر اقلام سنگ‌ها هستند و با فرآوری مناسب تا حدود قابل‌ توجهی برطرف می‌شوند. از قبیل:

• ظاهر متخلخل سنگ‌های تراورتن باعث نفوذپذیری آن می‌شود. جریان آب و یا رطوبت به ‌راحتی قادر است تا در این فضاهای خالی نفوذ کرده و در دراز مدت بافت سنگ را تخریب کند. در محل کارخانه تولید سنگ معمولاً سطح رویه این سنگ‌ها را با لایه‌ای از رزین می‌پوشانند تا علاوه ‌بر جلادهی ظاهر سنگ یک لایه حفاظتی در پوشش تمام حفره‌ها و فرج‌ها ایجاد گردد.
• رگه‌های رنگی سنگ تراورتن در عین زیبایی نقطه ضعیف آنها است. این سنگ‌ها رسوبی هستند و بدون تأثیر از فشار لایه‌های سنگین شکل‌گرفته‌اند. لذا به مانند سنگ‌های مرمریت و یا گرانیت بافت خیلی متراکمی ندارند. رگه‌های رنگی که ناخالصی سنگ محسوب شده، می‌توانند باعث گسست ساختار آن شوند. معمولاً سنگ‌های تراورتن از محل همین خطوط موج‌دار رنگی می‌شکنند.

کاربرد سنگ تراورتن

سنگ‌های تراورتن در قابلیت‌های کاربردی بی‌نظیر هستند. به ‌علت در دسترس بودن معادن سنگ تراورتن، فرآوری ساده، وزن سبک و ماندگاری خوب از عهد باستان مورد استفاده معماران قرار گرفته‌اند و حالا هم جایگاه برجسته در انواع فضاهای متنوع ساختمانی دارند.

در عصر صنعتی شدن که تکنولوژی استخراج و فرآوری سنگ‌ها ارتقا پیدا کرده، شرایط دسترسی به سنگ‌های خامی مانند گرانیت توسعه پیدا کرده‌ است و تا مدتی سنگ‌های تراورتن به ‌علت بافت متخلخل در حاشیه بازار قرار داشتند. اما ایده فرآوری سنگ‌های تراورتن با پوشش رزین و یا دیگر محافظ‌ها سبک استفاده از آنها را متحول کرده ‌است. در این ایام بدون تردید باید سنگ‌های تراورتن را در صدر محبوب‌ترین و کاربردی‌ترین سنگ‌ها قلمداد کنیم.

• کاربرد سنگ تراورتن در نماسازی:

دوام خوب، طول عمر بالا، تحمل تنش‌های دمایی و زیبایی ماندگار باعث شده از سنگ های تراورتن از گزینه‌های اصلی در نماسازی فضاهای خارجی ساختمان‌ها باشد. اما ویژگی اصلی این سنگ‌ها در سبک‌ وزن بودن با قدرت چسبندگی خوب آنها به ملات‌های سیمانی است که کاملاً مناسب طراحی نماهای بزرگ و برجسته ساختمانی است. از طرفی به ‌راحتی قادر هستیم تا با سنگ تراورتن برای طراحی اشکال مهندسی پیچیده از نمای خارجی استفاده کنیم. بیشترین خرید سنگ تراورتن برای نماکاری سنگی خانه‌ها خصوصاً نمای رومی است.

• کف‌پوش و دیوارپوش:

کاربرد سنگ تراورتن در فضاهای داخلی ساختمان نیز متداول است. این سنگ‌ها با قابلیت صیقل خوری عالی و رنگ‌بندی جذاب گزینه مناسب برای ساخت کف و یا پوشش دیوارهای داخلی ساختمان هستند. از نوع فرآوری شده سنگ های تراورتن برای طراحی نما سنگی فضاها مانند آشپزخانه، راهروها، سرویس‌های بهداشتی و... استفاده می‌کنند. قیمت سنگ تراورتن به نسبت دیگر سنگ‌ها اقتصادی‌تر است و استفاده از آنها در سطوح گسترده فضای داخلی ساختمان را مقرون ‌به ‌صرفه کرده‌ است.

• پوشش سنگی حیاط و پاسیو:

از سنگ‌های تراورتن می‌توانند برای کف‌سازی محوطه‌های باز ساختمانی نیز استفاده کنید. این سنگ‌ها به ‌خوبی قابلیت استفاده در فضای آزاد را دارند و می‌توانند تنش‌های محیطی که شرایط سایشی سنگین ندارند را تحمل کنند. خرید سنگ تراورتن برای طراحی فضای زیبای محوطه‌های ساختمانی از قبیل حیاط و پاسیو صورت می‌گیرد؛ اما عموماً از قطعات سنگ تراورتن غیر جلا شده با پوشش حفاظتی در سنگ ‌فرش حیاط استفاده می‌کنند.

معروف ترین انواع سنگ تراورتن

تنوع سنگ‌های تراورتن گسترده است. همگی این سنگ‌ها اگر چه ماهیت رسوبی آهکی دارند؛ اما در نوع بافت آهکی، نوع لایه رسوب‌گذاری، نوع رگه‌های ناخالصی و... متفاوت هستند. همین تفاوت‌ها باعث شده‌ است تا در رنگ‌بندی ها و یا رگه‌های رنگی نیز شامل تنوع بی‌نظیر باشند. معروف ‌ترین انواع سنگ تراورتن معادن ایرانی به قرار زیر هستند:

• سنگ تراورتن آتشکوه:

نوعی سنگ معروف در نمای یکدست سفید همراه با موج‌های زیبا و منظم از رگه‌های رنگی است. سنگ آتشکده از معروفترین معادن سنگ تراورتن ایرانی است. خرید سنگ تراورتن این معدن حتی در بازارهای جهانی هم راه پیدا کرده ‌است و از بهترین گزینه‌های صادرات سنگ تراورتن محسوب می‌شوند.

• سنگ تراورتن دره نجاری:

سنگ استخراج شده از معدن دره نجاری در فهرست مرغوب‌ترین سنگ‌های نمای ساختمان ایرانی قرار دارد. تراورتن دره نجاری رنگ‌های روشن و قابلیت چسبندگی خوبی دارند که به ‌راحتی با ملات سیمانی برای اتصال به هر نوع سازه در هر نوع شکل و هندسه قرار می‌گیرند. قیمت سنگ تراورتن دره نجاری در مقایسه با کارایی و زیبایی آن مقرون ‌به ‌صرفه است.

• سنگ تراورتن حاجی آباد:

از معروفترین معادن سنگ تراورتن ایران است که بافت کاملاً متراکم دراد و به نسبت از دیگر انواع، مقدار تخلخل کمتر و وزن بیشتری دارد. در عین ‌حال از دیگر سنگ‌های تراورتن مقاوم‌تر است و در تنوع رنگی گسترده استخراج می‌شود. خرید سنگ تراورتن حاجی آباد عموماً برای کف‌پوش های ساختمانی و یا محوطه و... انجام می‌شود.

• سنگ تراورتن عباس‌آباد:

نوعی تراورتن با رنگ روشن و کاملاً درخشان است. رنگ درخشان این سنگ در صورت جلادهی مناسب ظاهر کاملاً برجسته و خیره‌کننده ای دارد. در دسته‌بندی سنگ‌های لاکچری قرار می‌گیرد و همین ظاهر درخشان کافی است تا خرید سنگ تراورتن عباس‌آباد در فهرست پرفروش‌ترین‌ها قرار بگیرد.

قیمت انواع سنگ تراورتن

شاید سنگ‌های دیگر در زیبایی و یا خصوصیات فیزیکی و کاربردی در ردیف سنگ‌های تراورتن قرار بگیرند؛ اما این سنگ‌ها خصوصیاتی دارند که ویژه خودشان است و در کمتر سنگ دیگری یافت می‌شود. انواع سنگ تراورتن را می‌توان در شرایط گوناگون از قبیل سطح یا نمای مات یا براق و یا شیشه‌ای و حتی چکشی و سند بلاست استفاده کرد. در هر دو صورت معمولی و یا فرآوری شده و حتی آنتیک کارایی دارند و می‌توانیم از آنها در کنار ابزار و پروفیل نصب کنیم. انعطاف‌پذیری برگ برنده سنگ‌های تراورتن است.

حتی می‌توانیم نمای سطحی این سنگ‌ها را با متریال‌های مختلف مانند بتونه، رزین اپوکسی، سیمان و... پر کنیم که شرایط کاربردی آن را گسترده‌تر می‌کند. همین انعطاف ‌پذیری در تعیین قیمت سنگ تراورتن نقش دارد. قیمت سنگ تراورتن در رنج وسیعی از نمونه‌های ارزان ‌قیمت تا نمونه‌های لاکچری و گرانقیمت دسته بندی می شود. برای خرید آنلاین انواع سنگ تراروتن می توانید از خدمات فروش رویال سنگ دیبا استفاده کنید.